Ders 7
- İçindekiler:
- Gramer: cansız zamirler
- Pekiştirme
Abhaz
Dili’nde
cinsiyet
olmadığını
bunun
yerine
canlı
ve
cansız
olmak
üzere
iki
sınıf
bulunduğunu
daha
önce
söylemiştik.
Canlılar
sınıfı
is
kendi
içersinde
erkek
ve
dişi
diye
iki
alt
gruba
ayrılır.
Şu
ana
kadar
sadece
tekil
canlı
şahıs
zamirlerini
gördük
сара Ben,
уара Sen (erkek),
бара Sen (bayan)
лара O bayan,
иара O erkek.
Tekil zamirlerin bir de cansız sınıfı vardır иара (bunu "o cansız" diye ifade edeceğiz). Aslında şekil olarak üçüncü tekil şahıs иара "O erkek" ile aynıdır. Bununla birlikte zamirden sonra gelen fiilin çekimi ile ayrılırlar: Иара дцоит O erkek gider; иара (и)цоит O cansız gider.
Сла
Ка'ма
илге'ит.
Köpeğim
Kama
tarafından
alındı,
götürüldü
(илге'ит:
и - O "köpek",
+ л - O bayan,
+ га - almak
+ -ит - geçmiş
zaman
son
eki).
Karşılaştırın:
Даме'и
ашко'л
ахь
Наа'ла
дылге'ит
(Damai
(canlı
sınıf)
+
Naala
+
götürmek).
Damai
Naala
tarafından
okula
götürüldü.
Ара'
иара'
дынхо'ит.
O
erkek
burada
yaşar.
Ара'
иара'
(и)нхо'ит.
O
cansız
(hayvan)
burada
yaşar.
Иара'
дцо'ит.
O
erkek
(canlı
sınıf)
gidiyor.
Иара'
(и)цо'ит.
O
cansız
(cansız
sınıf)
gidiyor.
Иара'
и'моуп.
O
erkeğin
var.
Иара'
иа'моуп.
O
cansızın
var.
Dolayısıyla tekil şahıs zamirleri şunlardır:
- сара' (kısa şekli - с(а) Ben
- уара' (kısa şekli - у(а) Sen (erkek)
бара' (kısa şekli - б(а) Sen (bayan) - иара' (kısa şekli - и(а), д(а) O erkek
лара' (kısa şekli - л(а), д(а) O bayan - иара' (kısa şekli - и(а), а O cansız.
Alıştırma 1
Aşağıdakileri
okıuyun
ve
tercüme
edin.
- Сара бзиа бызбоит.
- Сара бзиа узбоит.
- Сара сла бзиа избоит.
- Сара агазеҭ згеит.
- Ахра ашкол ахь дызгеит.
- Кама Ахра ашкол ахь дылгеит.
- Сара амашьына сымоуп.
- Сашьа амашьына имоуп.
- Сашьа даауеит.
- Амашьына аауеит.
- Ара иара дынхоит.
- Сла уара иугеит.
Alıştırma 2
Bilginizi kontrol edebilirsiniz!
Zamir
ve
fiili
eşleştirin.
иара бара лара иара сара иара |
былгеит бызбоит дигоит сабоит иамоуп (и)нхоит |
Alıştırma 3
Boşluklara
uygun
zamirleri
koyun.
... Есма
дигоит.
... Есма
дыбгоит.
... Есма
дылгоит.
... Есма
дызгоит.
... Есма
дугоит.
... Есма
дагоит.
(Yanıtlar)
Alıştırma 4
абара
fiilinin
zamire
uygun
çekimini
yapın.
Örneğin: Лара
сара
бзиа
сылбоит.
Лара
уара
бзиа
(... абара)
Лара
бара
бзиа
(... абара)
Лара
иара
бзиа
... абара
Лара
иара
(O cansız)
бзиа
... абара
(Yanıtlar)
Alıştırma 5
Aşağıdaki
sözcükleri
kullanarak
bir
cümle
kurun.
амазаара,
амашьына,
сашьа,
аара,
бзиа,
абара,
сара,
ала,
агара,
ашьыжь.
(Yanıtlar)
Alıştırma 6
Aşağıdaki
cümleleri
Abhazca’ya
çevirin.
- Kama’yı okula götürüyorum.
- Akhra’nın bir arabası var.
- O bayan daime benden önce gelir.
- O bayan daima öğle yemeğinden sonra gider, ayrılır.
- O gazete babam tarafından alındı, götürüldü.
- Kama, okula gidiyor musun?